Soms kom je specialisten tegen die gedrevenheid ademen. De mogelijkheid om haar werk met patiënten te combineren met het doen van onderzoek, maakt van Linda van Laake (40) een gedreven specialist. Als je met haar praat over hartfalen, en als ze vertelt over de onderzoeken die zij doet om het probleem aan te pakken, proef je de  gedrevenheid. Een monoloog.

“Als ik tijdens een afscheidsborrel op de Universiteit van Maastricht professor Doevendans (hoogleraar cardiologie UMC Utrecht) niet was tegengekomen, had het allemaal anders kunnen lopen. We raakten aan de praat en het resulteerde erin dat ik een promotieplaats kon krijgen in het UMC Utrecht. Achteraf gezien een unieke kans. Ik moest iets gaan doen met stamcellen. Bij wijze van spreken wist ik niet eens wat een stamcel was. Ik ging onderzoek doen met embryonale stamcellen. Dat onderzoek bleek een groot succes, als één van de eerste ter wereld gingen we met stamcellen hartspiercellen maken in een kweekschaaltje. Dat was in 2004, toen was dit allemaal net nieuw, tegenwoordig gebeurt het met veel meer organen. We kweekten het op met cellijnen in het laboratorium en daar maakten we dan hartspiercellen van. We waren de eerste in de wereld die dat goed voor elkaar kregen.

Ik heb mijn studie geneeskunde aan de Universiteit van Maastricht gedaan. Het menselijk lichaam heeft wel altijd mijn interesse gehad. Ik heb getwijfeld tussen geneeskunde, voeding en gezondheid in Wageningen of een camping in Frankrijk. Iets met wat meer theoretische ondergrond paste denk ik beter bij mij. Die camping kan altijd later nog. In Maastricht werkten ze met probleemgestuurd onderwijs. Het betekent dat je vanuit een casus je kennis opbouwt. Je moest dan zelf verzinnen welke boeken/hoofdstukken je nodig had om die casus op te lossen.

Vanaf het vierde studiejaar ben ik als student-assistent onderzoek bij vaatchirurgie gaan doen. Ik ben toen verwijdingen van de grote lichaamsslagader, aneurysma’s, gaan onderzoeken. Daar was al een interessante theoretische achtergrond over, maar ook het acute van een aneurysma boeide mij, het is vaak direct fataal. Wij probeerden de mechanismes te ontdekken waardoor een aneurysma ontstaat en daarmee een aanzet te geven tot voorkómen dat dat gebeurt. Ik vond het heel leuk om te doen, mede door een onwijs bevlogen begeleider. Dat heeft me geïnspireerd door te gaan met onderzoek.

Toen is ook het plan ontstaan om na de eerste zes jaar te gaan promoveren. Tijdens mijn onderzoeksfase heb ik heel veel muizen met hartfalen geopereerd. We wilden kijken of we ze met die stamcellen konden genezen, natuurlijk met het doel dit vervolgens bij patiënten te kunnen doen. We hebben vooral geleerd dat het niet zo eenvoudig is en dat je heel veel hobbels moet nemen om resultaat te boeken. Daar ben ik op gepromoveerd. Daarna ben ik voor ruim een jaar naar San Francisco gegaan voor een post doctorale onderzoeksperiode.

Halverwege mijn promotieonderzoek heb ik besloten om niet te gaan specialiseren tot vaatchirurg, maar om te kiezen voor cardiologie. Na terugkomst uit Amerika ben ik daarmee begonnen. Dat betekende twee jaar interne geneeskunde in het Diaconessenhuis, één jaar cardiologie in Den Bosch en drie jaar in het UMC Utrecht. Tegen het einde van mijn opleiding kwam er een mogelijkheid voorbij van de Europese Cardiologie Vereniging om een Europese cursus hartfalen te volgen. Een cursus speciaal gericht op hartfalen bestond daarvoor nog niet. Die duurde twee jaar en daarvoor moest ik regelmatig een paar dagen naar Zurich om alle ins en outs van hartfalen te leren kennen. Daardoor kwam ik nog meer tot inzicht dat cardiologie wel heel erg passend is voor mij. Toen ik klaar was, was ik de eerste gediplomeerd hartfalen cardioloog in het UMC Utrecht. Dat bestond nog niet als specialisatie.

Toen dokter Klöpping met pensioen ging eind 2017 kon ik haar functie overnemen. Ik houd mij nu vooral bezig met vooral ernstig hartfalen, steunharten, transplantaties en tijdelijke mechanische hartondersteuning. We doen ook algemene cardiologie, zoals de supervisie van de hartbewaking en de polikliniek. We doen dat met zijn drieën. Eigenlijk zou er een vierde bij moeten, want we krijgen steeds meer patiënten, met name het aantal patiënten met een steunhart groeit enorm.

Bij harttransplantaties werden tot voor kort alleen harten gebruikt van patiënten die hersendood zijn. Dankzij een machine waarmee je een hart buiten het lichaam weer kloppend kan krijgen, kunnen ook harten van andere donoren worden gebruikt. Daardoor kunnen we in sommige gevallen ook harten na circulatiestilstand gebruiken. We wachten nu op de eerste mogelijkheid om dit toe te passen.

In het UMC Utrecht komt alles samen wat ik leuk vind. Het is het centrum van alle activiteiten. Voor mij is het UMC Utrecht de plek in Nederland voor de behandeling van geavanceerd hartfalen. Zowel in aantallen als expertise zijn wij gewoon nummer 1. Dat maakt het voor mij interessant. Je hebt de kans om een klinische patiëntengroep te linken aan onderzoeksvragen die heel basaal kunnen zijn. Die brug te kunnen slaan van patiënt naar een kweekschaaltje en weer terug, dat is mooi dat dit hier in Utrecht kan.

Als ik niet werk kan ik mij gelukkig goed ontspannen. Leuke dingen doen met mijn gezin bijvoorbeeld, of hardlopen. Het is niet zo dat ik als ik niet werk constant aan hartfalen denk, ik kan het goed loslaten. Ik heb wel altijd mijn telefoon aan staan. We zijn een klein clubje met een ingewikkelde patiëntengroep dus we hebben met elkaar afgesproken altijd bereikbaar te zijn. Soms word je op rare tijdstippen gebeld. Maar dat hoort erbij”.